BUZAĞILARIN BAKIM ve BESLENMESİ

YENİ DOĞAN BUZAĞININ BAKIMI

 
Buzağının temiz ve sıcık bir yerde doğması gerekir. İnek, buzağısını yalayıp temizlemeye başlar. Bazı durumlarda yavruya ilgi göstermez. Böyle anlarda yavrunun üzerine az miktarda kepek yada tuz dökerek yalaması sağlanabilir.

Eğer bunu yapacak durumda değilse, buzağının temiz ve kuru bir bezle her tarafının temizlenip kurulanması gerekir.

Yeni doğan buzağı soluk alamıyorsa, ağız ve burun çevresinde bulunan mukus temizlenir ve burun deliklerine hava üflenir. Gene soluk alamıyorsa yan yatırılır, kaburgaları üzerine el ile bastırılıp çekilir.Solunum başlayana kadar bu hareket 3 saniyede bir tekrarlanır.

GÖBEK KORDONUNUN KESİLMESİ;

Buzağı kurutulduktan sonra göbek kordonu 5 cm ilerisinden tentürdiyotlanmış bir makasla kesilir. Kesilen yer tentürdiyot şişesine batırılır. Yavrunun böylece hastalık kapması önlenmiş olur.
Buzağı doğar doğmaz anasının memesini arar.Memenin sabunlu ılık su ile yıkanıp kurulanması gerekir.Böylece yavruya mikrop ve parazit bulaşması önlenmiş olur.

Buzağılar;

• Ağız sütünü doğumdan sonraki 1-2 sa. içinde mutlaka emmelidir.
  
• 24 sa. sonra analarından ayrılmalıdır.
• 3 - 4 gün ağız sütü biberonla içirilir.
• Buzağıya verilen süt miktarı, buzağının vücut ağırlığının 1 / 10’nunu geçmemelidir.
• Sütün sıcaklığı 36 0C dolayında olmalıdır.
  
• Süt kapları ve biberonlar kullanıldıktan sonra iyice yıkanıp temizlenmelidir. Buzağı için en önemli ilk besin ağız sütü (kolostrum)dur

Ağız Sütü ;(Kolostrum)

Ağız sütü doğumdan sonra ineğin memesinden gelecek ilk sütün adıdır. Buna kolostrum da denir. Ağız sütü, protein, vitamin, mineral gibi besin maddeleri bakımından çok zengindir. Buzağıya, hastalıklara karşı direnç kazandıran bağışıklık maddeleri de taşır.Buzağının barsaklarını temizler. Annesini herhangi bir sebeple ememeyen buzağılara yardımcı olunarak ağız sütü içmeleri sağlanmalıdır. 3-4 gün boyunca ağız sütü içirmeye devam edilmelidir. Buzağı günde 2-3 öğün süt ile beslenmelidir.
Kolostrumun; insan gıdası olarak tüketilmekten daha fazla yavru için kullanılması gerektiğini unutmayalım!

BUZAĞININ SÜTLE BESLENMESİ

Buzağılar annelerini emmemeye alıştırılmalıdır. Yetiştiricilerimiz iki şekilde buzağı beslemektedir: Elden biberonla emzirme ve tabii emzirme

ELDEN EMZİRME NASIL YAPILIR ?

Buzağılara süt, annesini doğrudan emerek değil de emzik takılmış kova ya da biberondan içirmelidir. Buna elden emzirme denir.

İlk 24 sa. buzağı annesini emebilir, sonra ayrılmalıdır. Bazı yetiştiriciler bu süreyi 4 güne kadar uzatıyor, bu da olabilir.
Annesinden ayrılan buzağı tabanına bol yataklık serilmiş özel bir bölmeye (tek olarak) alınır.

BUZAĞILARIN SÜTTEN KESİME KADAR OLAN DÖNEMDE YEMLEME PROGRAM

YAŞ	YEMLEME
1-3 gün	Doğumdan hemen sonra  3  öğün,öğünde 1,2 lt  ağız sütü verilmelidir.
4-28 günler	Sabah 2 lt, akşam 2 lt günde toplam 4 lt süt verilir. Buzağı başlangıç yemi ve su sürekli önünde bulunur. İnce kıyılmış kuru yonca önlerinde bulundurulur.<strong>Süt kesinlikle biberonla veya emzikli kova ile verilmelidir.
29-35 günler	Günde bir öğün 2 lt süt verilir. Buzağı başlangıç yemi ve su hazır bulundurulmalıdır.35. gün ne kadar yem yediği gözlenmelidir.Eğer 850 gr. Yem tüketiyorsa sütten kesilmelidir.Tüketmiyorsa bu miktarda yem tüketene kadar tek öğün süte devam edilir. İnce kıyılmış kuru yonca önlerinde bulundurulur
36-60 günler	Süt verilmez. Buzağı başlangıç yemi ve su sürekli önünde bulunur. İnce kıyılmış kuru yonca önlerinde bulundurulur
61-120. günler	Buzağı başlangıç yemi ve su sürekli önünde bulunur. Buna ilaveten kuru ot, kuru yonca verilir. Genç hayvanlara 5-6 aylık olana değin kesinlikle yeşil ot ve suca zengin yemler verilmez.

ILIK VE TEMİZ SÜT ŞARTTIR

Buzağılara süt verilen kaplar temiz olmalıdır. Süt soğuk olmamalı, vücut sıcaklığına yakın 36-370C sıcaklıkta olmalıdır. 30 0C’nin altında süt içirilmemelidir.

TABİİ EMZİRME NASIL YAPILIR ?

Bazı yetiştiriciler böyle emzirmeyi tercih ediyorlar. Sağılan ineğin bir veya iki memesini buzağıya bırakıp, emmesini sağlıyorlar. Buzağı sütten çıkıncaya kadar annesini emmeye devam ediyor. İnek de ancak buzağısını görünce sütünü indirmeye alıştığı için, her sağımda mutlaka buzağısının yanında olmasını istiyor.

HANGİSİ İYİ?

Suni emzirmeyi tercih edelim. Tabii emzirmede ineğin ne kadar süt verdiği anlaşılmadığı gibi, buzağının da ne kadar süt emdiği anlaşılmaz. Buzağı fazla süt içerse ishal olur, hastalanır. Az süt içerse zayıflar, hastalanır. Bu ölümcül bir hal alabilir. Sonradan düzelse de bu hayvanın gelişimi zayıf olur.
Süt içme döneminde verilen buzağı başlangıç yemi için reçete örneği:

Buzağılar, günde 700 - 900 gr. kesif yem tüketmeye başlayınca sütten kesilebilirler.

SÜTTEN KESİMDEN SONRA BAKIM VE BESLEME

Sütten kesilen buzağılar, buzağı büyütme padoklarına alınır.6 aylık oluncaya kadar burada bakılırlar. Buzağı başına 0,5-2 kg. arasında kesif yem ve iyi kaliteli kuru ot verilir. Ayrıca önlerinde devamlı temiz su bulundurulur.
6 aylık oluncaya kadar buzağılara verilecek kesif yem için örnek bir buzağı büyütme yemi reçetesi aşağıda verilmiştir.

AMAN, İSHAL OLMASIN

Gereğinden çok veya kirli meme başından süt içen buzağı ishal olur. İshal olan buzağıya verilen süt miktarı azaltılır; hatta şiddetli vakalarda süt hiç verilmez. İshalin kayboluşuna bağlı olarak 3-6 öğün sadece su ile hazırlanmış elektrolit solüsyonlar günde buzağı canlı ağırlığının % 10'undan az olmayacak şekilde verilir. Sadece ılık şekerli ve tuzlu su ( 4 çay kaşığı tuz, 3 çay kaşığı karbonat, 1/2 fincan toz şeker,4 lt. su) bu karışım buzağılara 36-37 0C' ye kadar ısıtıldıktan sonra içirilmelidir. İshal geçtikten sonra azar azar süt verilmeli, daha sonra verilen süt miktarı artırılmalıdır. Bozuk ve kirli yem yiyen buzağı da ishal olur. Annesinin memesinde hastalık varsa, bu süt de içen buzağıda ishale yol açar. Anne bozuk ve kokuşmuş gıda ile beslenirse onun sütünü içen yavruda yine ishal görülür.

İshal olan buzağıların dışkısı sulu ve lapa kıvamındadır. Genellikle kötü kokuludur, rengi sarı yeşil veya açık sarıdır. Böyle durumlarda yulaf lapası ile 60 gr. tebeşir tozu veya 30 gr. öğütülmüş odun kömürü içirilebilir. Buzağı ishali, ihmal edilmeyecek çok ciddi bir rahatsızlıktır. İshal yüzünden birçok buzağı ölmekte ve zararımız çok büyük olmaktadır.Hasta buzağılarımızı yukarıda saydığımız önlemleri aldıktan sonra, bir veteriner hekime göstererek gerekli tedavisini vakit geçirmeden yaptırmalıyız.

HAVA CEREYANI HASTA EDER.

Buzağılar akciğer iltihabına (zatürre) yakalanmamalıdır. Bunun için hayvan sıcak, nemli ve idrar-dışkı kokusu olmayan bir ahırda ve hava cereyanından uzak olmalıdır. Hastalanan buzağı (burun akıntısı olan ve hafif öksürmeye başlayan) ılık ve esintisiz bir yere alınmalıdır.
Güneş ışınlarının buzağının kemik ve vücut gelişimini olumlu yönde etkilediği unutulmamalıdır. Barınaklar mutlaka yeterince güneş ışığı alabilecek şekilde planlanmalıdır. Böyle bir olanak yoksa buzağılar uygun mevsimde (ilkbahar ve yaz) her gün dışarıya çıkarılarak güneş ışığından faydalanması sağlanmalıdır. Ayrıca, açıkta seyyar buzağı kulübelerinde de buzağı büyütülebilir.

BU DÖNEMDE YAPILACAK İŞLER

İlk 1 ay içinde kulaklarına numaralar vurulur.
Boynuzlarının köreltilmesi gerekir.
Fazla meme başlarının 1-2 aylıkken alınması gerekir.

Boynuz Köreltme

Boynuz sığırlarda birbirlerine üstünlük sağlama aracıdır. Boynuzlu hayvan boynuzsuz hayvanın yemine kolayca ortak olabilir. Boynuzlu hayvanların birbirlerine ve bakıcılarına da zarar vermesini önlemek amacıyla boynuz köreltme işinin ihmal edilmemesi gerekir.

Boynuz köreltmede çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. En sık kullanılan yöntem ,elektrikli boynuz yakma aletiyle boynuzların büyümesini sağlayan hücrelerin yakılarak boynuzun büyümesinin engellenmesidir. Kostik Boynuz Köretme

Diğer bir yöntem ise , kalem olarak tabi ettiğimiz çubuk şeklinde satılan ve kimyasal madde içeren alettir. Kalemle boynuz yakma işleminin , buzağılamayı izleyen 1-2 haftalık dönemde yapılmasını öneririz. Geç kalınırsa birinci yöntemle , yani elektrikli aletle boynuzun yakılması gerekir.
Her iki boynu yakma işleminde de önce boynuz etrafındaki kıllar kesilir ve bu bölge dezenfekte edilir.

Dağlayarak boynuz köreltme :
En uygun zaman 3 - 6 haftalık yaşlardır.             Dağlayarak Boynuz Köreltme

Fazla Meme Uçlarının Alınması

Fazla meme ucu ; meme görünüşünü bozar, makinalı sağımda zorluk yapar , ayrıca meme yangısı tehlikesini de artırır. Bu nedenlerden dolayı erken dönemde fazla meme uçlarının alınması gerekir. Tabi tohumlama yerine suni tohumlamayı , suni tohumlama da kaliteli boğa spermasını tercih edersek doğacak yavrularda bu gibi sorunlarla karşılaşmayız.